Gihandum ta karong adlawa ang kasumaran sa adlawng natawhan ni Andres Bonifacio, usa sa labing mga tinahud nga bayani ning atong nasud.
Kapin na sa gatus ka tuig nga siya matawo. Apan wala ba kita makapangutana nganong dili susama kang Rizal ang paghandum ta sa iyang nabuhat alang sa yutang natawhan?
Ngano kaha nga adlawng natawhan ang gisaulog ta ug dili ang adlaw sa pag-ula sa iyang dugo? Nganong sa kamananoy ug kalumo sa duyanan ang gitan-aw ta ug dili ang himaya sa adlaw sa iyang kamatayon?
Tungod kay walay himaya ang iyang kamatayon.
Gitunginahan sa bidlisiw sa adlaw ang pagsalop sa iyang kinabuhi, kay samtang ang ubang bayani ta namatay sa mga kamut sa kaaway nga banyaga, si Bonifacio namatay sa mga kamut sa isigkanasud, naghingutas tungod sa panglutos sa katawhan nga gihalaran niya sa tanang kusog, singot ug dugo. Gi-unay pagpatay, usa ka pagbudhi nga sakit palandungon ug dili gayud takus handumon.
Nangagot kaha ang iyang ngipon sa dihang gi ti-onan siya sa pusil? Wala kaha siya maglagot samtang gitiwasan siyag tigbas sa mga tawo nga abi niyag higala ug kauban sa causa?
Ug karon, siya nga natawo karon mao kahay atong pangutan-on:
Dili ba kaha ikaw masuko sa kahimtang sa Filipinas karon?
Dili ba kaha magkagot ang imong ngipon kun makita mo ang mga nagapangawat og salapi gikan sa kaban sa nasud?
Takus pa ba pakamatyan ang nasud nga mibuot pagbutang ug mga mangulo kaniya nga hungog ug uhaw sa gahum ug bahandi?
Dili kaha nimo hulboton ang imong hinagiban aron itigbas sa mga magbabalaod kansang mga kaugalingon mao lamay ilang gihunahuna?
Di mo kaha kastigohon silang nagyatak ubag katawa sa mga katungod sa mga gagmay, kabus, ug walay tingog?
Dili ba kaha ikaw maglagot, Andres?
Kun ikaw ang ani-a diri, magpakabungol ka ba lamang?
Wala ka bay buhaton?
Mahinanok lang ba?
Mohilom?
Tudlo-i kaming motubag nga magmaisog, mobarog, mangatarungan. Bahala nag maputlan sa li-og.
_______
Words: John Russel Manlangit | The Josephinian
Layout: Saimar Joseph Basong | The Josephinian
